Mag ik het meteen verklappen? 51st State is één van mijn lievelingsspellen! Zo, daarmee is de toon meteen gezet. Ik was al een tijdje in het bezit van de Master Edition van 51st State en ik keek enorm uit naar de Ultimate Edition die ik backte op Gamefound. De ultieme collectie, het alles-in-één pakket van het basisspel en al zijn uitbreidingen; ondertussen zijn het er zes: New Era, Winter, Scavengers, Allies, Moloch en het nieuwe No Man's Land. Dat belooft!
De allereerste uitgave van 51st State werd uitgebracht in 2010 maar kende slechts weinig succes. De designer, Ignacy Trzewiczek, van o.a. Robinson Crusoe, was echter zo overtuigd van zijn ontwerp dat hij meteen verder werkte aan een gelijkaardig spel met een toegankelijker thema: Imperial Settlers. Deze release werd wel succesvol onthaald. Daarop herbekeek Ignacy zijn allereerste ontwerp van 51st State, verfijnde het en liet het efficiënter werken. Met een herboren 51st State-versie onder de arm en met 2 uitbreidingen, 'Winter' en 'New Era', was hij helemaal klaar om met zijn ‘Master Set’ zijn bewijs te halen. Het voorafgaande denkwerk én de aanpassingen zorgen er vandaag de dag nog steeds voor dat we een subliem kaartspel kunnen spelen. Verschillende uitbreidingen volgden, de ene al beter dan de andere, om uiteindelijk tot deze Ultimate Edition te komen, met alle promo's, alle uitbreidingen, alle bonussen, tokens... en nog moeilijk te vinden 'speciallekes'.
Mad Max, het kaartspel
Mad Max, het kaartspel
51st State is een strategisch kaartspel voor 1 tot 4 spelers dat je in een half uur tot een uurtje speelt. Om de vibe van het thema te vatten denk je best aan een soort Mad Max setting: een grauw, donker en post-apocalyptische landschap. De wereld die je kent bestaat niet meer, er is geen regering, geen leger, geen beschaving. Dertig jaar na het begin van de oorlog proberen nieuwe machten eindelijk de controle over het geruïneerde land over te nemen, ze proberen een nieuwe orde te vestigen, proberen anderen te controleren en een nieuw land te creëren, kortom, een nieuwe staat op te richten: de 51st State.
"De manier waarop je je kaarten gebruikt is één van de vele uitdagingen"
Als speler kruip je in de huid van één van de verschillende facties. De Master Edition kreeg 4 facties in de doos, de Ultimate Gamefound-editie komt met maar liefst 8 facties en de 'early backers' kregen er zelfs nog een extra factie bovenop: Uranopolis. Het mooie aan dit spel, vind ik, is dat je de kaarten (meer dan 400!) op verschillende manieren kan gebruiken. Je speelt kaarten die nog te ontdekken locaties voorstellen. Goed uitgespeeld kunnen ze voor een bloeiende economie zorgen.
Je kan bijvoorbeeld een locatie bouwen door grijze tokens te spenderen. Dat levert je elke beurt voordelen op in de vorm van grondstoffen (brandstof, geweren, bakstenen, ijzer), mogelijkheden (features) en/of acties die vaak punten opleveren.
Maar je kan er, met diezelfde kaart, ook voor kiezen om een deal te sluiten. Dit doe je met de blauwe tokens. Zo kan je meteen aan die ene grondstof komen die je net tekort kwam, maar deze deal voorziet je voortaan ook nog elke beurt, in de productiefase, van die ene grondstof.
Je kan een locatie die reeds zijn nut heeft bewezen opwaarderen, daarmee verdien je ook nog eens een overwinningspunt. Je kan eveneens je rivaliserende tegenstander van grondstoffen beroven via ‘raze’ (zie spoil: rode zijkant van de kaart), tenminste, als je genoeg wapens hebt die je van rode tokens voorzien. Sommige Productieplaatsen zijn gemarkeerd als 'open' producties. Dit betekent dat ze niet alleen goederen produceren tijdens de productiefase maar dat ze eveneens kunnen gebruikt worden door je tegenstanders die daarvoor een arbeider moeten inzetten.
Er zijn heel wat keuzes en elke beurt moet je afwegen wat je precies wil en kan doen. Teveel willen is nooit goed, want ongebruikte grondstoffen worden je onherroepelijk aan het einde van je beurt ontnomen. De kunst bestaat er dus in om te weten wanneer je moet passen. Zodra 25 overwinningspunten worden behaald, speel je die ronde nog uit, maar dan zit het er effectief op. Diegene die dan met de meeste locaties en overwinningspunten komt te staan, is de winnaar van 51st State. Het is Borgo tegen jou, je wint of verliest.
Knap gemaakt
Knap gemaakt
Het moet gezegd, de componenten in dit spel zien er allemaal fantastisch uit: houten, engraved screen printed, geweertjes, olievaten, stenen en radartjes (die staal voorstellen). Heel erg knap gemaakt. De kaarten zijn degelijk, zelfs zonder te sleeven gaan deze jaren mee. En het artwork mag er ook zijn. Ondanks die donkere en soms lugubere vibe zijn het grafische pareltjes. Bijkomend is de iconografie in dit spel wel zeer goed uitgevoerd: zeer duidelijk en in één oogwenk heb je alles gezien. Ik heb het nu weliswaar over het solospel. Ik kan ik me inbeelden dat de iconografie en tekst vanop afstand bij je tegenstander (bij spelen in groep) net iets moeilijker te zien valt.
Post-apocalyptische flauwe grapjes
Een minpuntje is misschien wel het spelregelboek. 51st State is geen 'heavy' game, dus al bij al valt dit goed mee. Hoewel het spelverloop vrij goed wordt uitgelegd, staan de regels, wat mij betreft, wat ongestructureerd door elkaar. Ik vond het niet eenvoudig om vlug een regeltje op te zoeken en al zeker niet met de geforceerde ‘humoristische’ bindteksten die her en der verwerkt zijn in het rulebook. Waarschijnlijk zijn die flauwe grapjes bedoeld om het zware thema wat te counteren. Ik apprecieer zeker de inspanning maar voor mij hoefde dat echt niet.
De componenten kan je mooi sorteren in de uitneembare insert, met te sluiten deksel. Helaas passen niet alle tokens hierin en zit je toch nog steeds met plastiek zakjes te frutselen. Voor een 'Ultimate' editie en jaren ervaring met voorgaande edities kan dit toch echt niet. Ik maakte dan maar zelf tussenschotjes en nu past alles wel in de insert. Zo eenvoudig kon het zijn. Met dit goed overzicht is de setup ook kinderspel. 51st State telt maximaal 6 rondes en speelt daarmee zeer vlotjes in 30 min tot maximaal een uur. Al de rest, facties, kaarten, promo's,... past wel mooi in de doos, met zelfs nog ruimte voor toekomstige nieuwe uitbreidingen.
Van uitstekende fan-made tot uitmuntende officiële solovariant
Strategie en tactiek gaan in 51st State hand in hand. Je kan plannen, maar je moet het toch allemaal tactisch nog zien klaar te spelen... en daar komt zeker ook geluk bij kijken. Je speelt namelijk met kaarten en, afhankelijk van wat je in je hand krijgt, ga je je tactische inzichten moeten aanspreken. Dat is het mooie aan 51st State, het is een puzzel, waar je moet uitzoeken wanneer je wat moet spelen en hoe je die kaarten efficiënt aan elkaar kunt rijgen.
51st State komt met een solovariant in de doos... maar de eerlijkheid gebiedt me toe te geven dat ik deze na een aantal spelletjes toch maar snel in de prullenmand gooide. Tot voor de Ultimate Edition zat de 'Borgo'-variant niet mee in de doos. Deze versie bestond enkel als fan-made solovariant op BGG (Board Game Geek). Er bestaan veel zelfgemaakte varianten, maar Borgo is veruit de beste die ik ooit probeerde. Ik snap dan ook volledig waarom ze deze officieel hebben opgenomen als beter alternatief voor de standaard versie. De simpele regels, de eenvoudige gameplay en een tegenstander die moeilijk te verslaan valt én die je eventueel ook nog kan aanpassen in moeilijkheidsgraad, maken van Borgo dé te spelen variant voor de solospeler: in mijn ogen de enige manier om 51st State solo te spelen. Bovendien werkt deze perfect met alle uitbreidingen.
De Master Set bood genoeg herspeelbaarheid met zijn 'New Era'- en 'Winter'-uitbreidingen in de doos maar de Ultimate version boost die herspeelbaarheid uit het dak. Alle uitbreidingen en promo's zorgen voor nieuwe spelmechanismen en voor heel wat nieuwe mogelijkheden en strategieën om op Borgo uit te testen. Van een gebrek aan herspeelbaarheid kan nu echt geen sprake meer zijn.
Conclusie:
51st State: Ultimate Edition is een heel vlot, middelzwaar, kaartgedreven strategiespel met een mooi scala aan mechanieken: tableau building, worker placement en een economische engine builder die je in gemiddeld 45 minuten speelt. Het ontwerp zit goed, is mooi gebalanceerd en de uitbreidingen doen je op een andere manier het spel spelen, zonder de basis uit het oog te verliezen. Bijkomend heeft 51st State een zeer goeie prijssetting. Voor mij is dit een juweeltje waar ik steeds naar uitkijk om op tafel te leggen. 51st State zit in mijn solo-top-10 en is één van mijn meest gespeelde spellen, ik kan er alleen maar met lof over spreken. Het zal je dan ook niet verwonderen dat dit spel van mij een hoge score krijgt.
Review door Gert Scheerlinck © De Solo Spelers ©
REFERENTIEPUNTEN:
Theme: 4 / 5
Art / componenten: 9 / 10
Spelregels: 4 / 5
Setup / Speeltijd: 5 / 5
Geluk vs Strategie: 3 / 5
Win / Verlies conditie: 4 / 5
Herspeelbaarheid: 5 / 5
Spelplezier: 9 / 10
ALGEMENE SCORE: 8,6 / 10