Roll and writes, flip and writes, [whatever] ... and writes, tot voor enkele jaren vermoed ik niet dat er veel mensen die term kenden, laat staan dat ze wisten dat je het daarmee over een genre had binnen de bordspelgemeenschap. De moeder van de roll & writes, als ik dit zo vrij mag interpreteren, is misschien wel het alomgekende Yahtzee. Een dobbelspel uit 1956 dat uitgegroeid is tot één van de meest gekende spelen die dit genre belichaamt.
Roll/flip en writes zijn spellen die (meestal) bedoeld zijn als filler. Een snel spel, vaak bedoeld als tijdverdrijf met een lage complexiteit. Benodigdheden: een paar dobbelstenen of kaarten en een invulblaadje. Je zou kunnen stellen dat hiermee de definitie van een roll en write veilig gesteld was. Tot begin 2021 Bobby Hill daar anders over dacht. We moeten eerlijk bekennen, er waren ongetwijfeld eerdere spellen zoals een Fleet: the Dice game (2008) waarvan de complexiteit al een serieuze stap de goeie richting uitging, maar Hadrian’s Wall legt de lat op ongekende hoogte. Ik heb ze eens eigenhandig geteld, de vakjes waar je iets kan inkleuren, invullen, omcirkelen, ... het zijn er maar liefst 412! Ik herhaal... 412 !!! Ik kan er een paar vakjes naast zitten, maar één ding staat vast, deze Hadrian’s Wall is wel heel erg intimiderend.
In Hadrian's Wall ben je een Romeinse generaal, belast met het bouwen van een deel van de gelijknamige muur die de grens markeert tussen wat Romeins Britannia (Engeland) was, en Caledonia (Schotland) in het noorden. In zes ronden bouw je muren en verdedigingswerken tegen de ‘Pictische’ invasies, verleid je burgers met baden, theaters en tempels, en vergroot je je roem, vroomheid, dapperheid en discipline, terwijl je minachting probeert te vermijden. Je maakt elke ronde gebruik van de verschillende mensen (meeples) en middelen die tot je beschikking staan en je wijst deze aan taken toe. Toegegeven, alle focus gaat naar de gekleurde meeples en stenen en de plaatsen waar ze terecht kunnen. Waar kan je ze inruilen en tegen wat kan je ze inruilen? Het thema komt er met andere woorden in zijn geheel niet door. Het enige wat je best niet vergeet is de titel van het spel, aangezien je toch op zijn minst een stuk van die muur gaat moeten bouwen ter verdediging, wil je niet in al teveel problemen komen.
Ik wou nog enigszins mijn best doen om in deze review uit te leggen wat ‘cohorts’ zijn, wat die zwarte meeples (soldiers) exact doen en waarvoor die pijltjes op de kaarten ... nee... De regels in het boekje hebben een logische volgorde en alles is zeer goed uitgelegd. Je krijgt uitleg over beide invulvellen en hun verschillende secties, allemaal duidelijk, beknopt én met voorbeelden. Het boekje doet een fantastische job dat ik onmogelijk kan verbeteren met een beknopte review als deze. Trouwens de beste raad die ik je kan geven is: begin gewoon te spelen. Denk niet na over wat je doet, ontdek. Zoek uit in je eerste spellen waar je naartoe kan en wat het teweeg brengt. Uiteindelijk speelt het spel minder moeilijk dan het er uitziet.
Over de componenten bij een roll/flip en writes moet je het vaak niet hebben, dit betreft meestal gewoon een pen en een vel papier. Deze Hadrian’s Wall komt echter wel met houten meeples in 4 verschillende kleuren en houten stenen, met 12 spelerskaarten per speler (6x) en een 48 tellend kaartendeck met noodlot kaarten (fate), allemaal linnen afgewerkt. Wat het voor mij helemaal had afgemaakt is dat er op z’n minst 6 gelamineerde invulblaadjes hadden bijgezeten (voor elke speler één als je multi speelt). Nu heb ik dit zelf gelamineerd, geen erg, maar een afwerking zoals die bij 'Welcome To The Moon' had effectief welkom geweest.
Nog even dit, het artwork is van de hand van Sam Philips die eerder ook al Raiders of Scythia vorm gaf. Hadrian’s Wall en bovengenoemde Raiders maken onderdeel uit van een trilogie, waarvan deel drie, Legacy of Yu, midden 2022 zal uitgebracht worden. Dat wordt een solo-only, volledig resettable, niet-lineair campagne game, waarbij je in de rol stapt van de legendarische held van de Xia-dynastie, Yu the Great.
Hadrian’s Wall zet je in een paar minuten klaar, je kan zo goed als onmiddellijk beginnen ‘inkleuren’. Het voelt goed om die vakjes te kleuren en naar het einde toe meer ‘zaken’ in beweging te zetten. In een goed half uur (eenmaal je weet wat je doet) speel je een diep, doordacht en bevredigend spel. Je haalt hier enorm veel plezier uit, waardoor je steeds teruggrijpt om opnieuw te spelen.
We hebben wel te maken met een BYOS (beat your own score) en daarmee is er geen echte win/verlies conditie. Je speelt voor punten, zo hoog mogelijk eindigen en vergelijken met je eerdere scores. Die scores zijn trouwens goed te vergelijken, geluk is immers relatief hier. Je draait wel kaarten om en afhankelijk wat erop staat, daar moet je het mee doen, maar je werkt met wat je gekregen hebt. Eindscores liggen vaak zeer kort bij elkaar, wat bewijst dat Hadrian's Wall een uitgebalanceerd spel is. En wat ook heel fijn is, er is gewerkt aan een downloadbare officiële campagne die je voorziet van objectieven, in de vorm van ‘forten’. Toeval wil, en ik speelde dit spel al talloze keren, dat ik net nu bij het herspelen voor deze review, ‘Fort 1’ heb kunnen halen. Zo eenvoudig is de campagne dus niet. Die ‘objectieven’ maken er toch ergens eens beat the game van. Een ferme uitdaging en enorme surplus voor wat al een heel goed spel was!
De herspeelbaarheid is zeer groot, er zijn verschillende levels waarop je het spel kan aanvatten (easy, medium, hard) afhankelijk hoe vaak je aangevallen wil worden. Ik kan je zeggen, easy is voor mij al moeilijk genoeg. Een level verhogen ... dat zal nog wel even duren.
Hadrian's Wall is geweldig. Ik ben er verslaafd aan. Er is eigenlijk teveel te doen in dit spel, er is veel variatie, veel doelen, veel strategiën en het is gewoon onmogelijk om ze allemaal op te lossen. Het is geen gewone, lichte flip and write, laat dat duidelijk zijn. Het is wel degelijk een full game, een mindset, een middelzwaar optimalisatie spel dat teert op efficiëntie (en dat toch niet zo aanvoelt). Hadrian’s Wall is voor degene die graag eens een puzzel oplost, en wat voor één, maar zich toch niet laat verleiden door analysis paralysis (cfr. het onvermogen om een beslissing te nemen omdat je te lang over een probleem nadenkt). Er is belachelijk veel aan de hand, maar het hangt allemaal samen, het is verbonden, en het is zo, zo bevredigend, in elk aspect. Vergeet even hoe intimiderend de invulblaadjes eruit zien, vergeet even de colmplexiteit en durf je gewoon in het spel te ‘smijten’, probeer ... en ik ben er zeker van dat je zult genieten.
Review door Gert Scheerlinck © De Solo Spelers ©
REFERENTIEPUNTEN:
Theme: 2/5
Art & Components: 8/10
Rulebook: 4/5
Setup & playtime: 5/5
Luck vs Strategy: 4/5
Win / loss condition: 4/5
Replayability: 5/5
Gameplay & Fun Factor: 9/10
overall: 8,2/10