Le Havre is een stad in Frankrijk. Na Marseille is het de op één na belangrijkste haven. Als we de geschiedenis mogen geloven, is ‘Le Havre’ in de 12e eeuw uit het Nederlands overgenomen en betekent het ‘De Haven’. Tegenwoordig is het woord ‘haven’ in het Frans ‘port’. Le Havre is ook een spel van Uwe Rosenberg. En laat deze review nou niet over de stad maar over het spel gaan. Dus daar gaan we dan…
In Le Havre maak je gebruik van de gebouwen in de stad om daar goederen te bewerken of te verkopen. Hiermee verdien je geld. Dit geld kun je investeren in nieuwe eigen gebouwen of de rechten om gebruik te mogen maken van een gebouw dat in eigendom van de stad is. Met geld kun je ook een tekort aan voedsel compenseren. Want zoals het een echte Uwe Rosenberg betaamt, zal je ook in dit spel elke ronde genoeg voedsel moeten kunnen leveren. In Le Havre hoef je gelukkig geen schapen naar de slachtbank te leiden, maar zal je voldoende schepen moeten hebben om aan de vraag naar voedsel te kunnen voldoen.
Let op je centen!
Let op je centen!
Le Havre is een economisch spel met worker placement-elementen. In de volledige versie wordt het spel gespeeld over zeven rondes. Er is ook een verkorte versie, waarin het spel over vier rondes wordt gespeeld. Ongeacht voor welke versie van het spel je kiest, bestaat een ronde telkens uit zeven beurten. Aan het begin van een beurt verdeel je de door de schepen geleverde goederen over de verschillende aanbiedingsvelden. Als je dat gedaan hebt, moet je een hoofdactie uitvoeren en mag je één of meerdere extra acties doen.
Voor de hoofdactie heb je de keuze uit twee verschillende acties. Je neemt ofwel alle goederen (dan wel Francs) van één van de aanbiedingsvelden of je verplaatst je houten schijf (je worker) naar één van de gebouwen om daar de bijbehorende actie uit te voeren. Deze gebouwacties kunnen bijvoorbeeld bestaan uit het bouwen van nieuwe gebouwen of schepen door de juiste grondstoffen te leveren, het in ontvangst nemen van goederen of het bewerken van goederen. Wanneer je daarbij gebruik maakt van een gebouw dat eigendom is van de stad en niet van jezelf, kan het zijn dat je daarvoor voedsel of geld moet betalen.
Het is hard werken in de haven van Le Havre
Voor de hoofdactie heb je de keuze uit twee verschillende acties. Je neemt ofwel alle goederen (dan wel Francs) van één van de aanbiedingsvelden of je verplaatst je houten schijf (je worker) naar één van de gebouwen om daar de bijbehorende actie uit te voeren. Deze gebouwacties kunnen bijvoorbeeld bestaan uit het bouwen van nieuwe gebouwen of schepen door de juiste grondstoffen te leveren, het in ontvangst nemen van goederen of het bewerken van goederen. Wanneer je daarbij gebruik maakt van een gebouw dat eigendom is van de stad en niet van jezelf, kan het zijn dat je daarvoor voedsel of geld moet betalen.
Het is hard werken in de haven van Le Havre
Op elk moment tijdens je beurt mag je ook extra acties uitvoeren. Hierbij heb je de keuze uit de volgende drie:
1. Het kopen van gebouwen, particuliere bouwprojecten en schepen voor geld
2. Het verkopen van gebouwen en schepen voor de helft van de puntenwaarde
3. Het aflossen van leningen voor 5 Francs per lening
Kopen gebouwen, particuliere bouwprojecten en schepen
In het spel kun je op twee manieren aan gebouwen en schepen komen. Je kunt als hoofdactie kiezen voor het verplaatsen van je houten schijf naar bijvoorbeeld de werkplaats, het constructiebedrijf of de scheepswerf, waar je tegen betaling van de juiste grondstoffen het gebouw of schip voor je neer mag leggen. Je kunt ook aan gebouwen en schepen komen door als extra actie hiervoor te betalen met Francs. Je betaalt dan de puntenwaarde die naast de naam van het gebouw is weergegeven. Voor een schip betaal je de koopsom, die een stuk hoger is dan de puntenwaarde van het schip.
Verkopen gebouwen en schepen
Wanneer je geld nodig hebt, mag je gebouwen en schepen aan de stad verkopen. De opbrengst van een gebouw of schip is gelijk aan de helft van de puntenwaarde ervan.
Aflossen leningen
Wanneer je tijdens het spel geld tekort komt, kan je een lening afsluiten. Dit mag alleen wanneer je de rente voor bestaande leningen niet kunt betalen, of wanneer je in de voedselfase niet voldoende voedsel kunt leveren. Je moet altijd je volledige geld- en voedselvoorraad aanspreken voor je een nieuwe lening mag afsluiten. Je bent nooit verplicht om gebouwen of schepen te verkopen. Het afsluiten van een lening geeft je 4 Francs. Op elk moment tijdens je beurt mag je een deel van je leningen aflossen, ook net voor het betalen van de rente. Je betaalt dan 5 Francs per lening. Als je aan het einde van het spel nog leningen over hebt, trek je voor elke lening 7 Francs van het totaal af.
Sailin' home
1. Het kopen van gebouwen, particuliere bouwprojecten en schepen voor geld
2. Het verkopen van gebouwen en schepen voor de helft van de puntenwaarde
3. Het aflossen van leningen voor 5 Francs per lening
Kopen gebouwen, particuliere bouwprojecten en schepen
In het spel kun je op twee manieren aan gebouwen en schepen komen. Je kunt als hoofdactie kiezen voor het verplaatsen van je houten schijf naar bijvoorbeeld de werkplaats, het constructiebedrijf of de scheepswerf, waar je tegen betaling van de juiste grondstoffen het gebouw of schip voor je neer mag leggen. Je kunt ook aan gebouwen en schepen komen door als extra actie hiervoor te betalen met Francs. Je betaalt dan de puntenwaarde die naast de naam van het gebouw is weergegeven. Voor een schip betaal je de koopsom, die een stuk hoger is dan de puntenwaarde van het schip.
Verkopen gebouwen en schepen
Wanneer je geld nodig hebt, mag je gebouwen en schepen aan de stad verkopen. De opbrengst van een gebouw of schip is gelijk aan de helft van de puntenwaarde ervan.
Aflossen leningen
Wanneer je tijdens het spel geld tekort komt, kan je een lening afsluiten. Dit mag alleen wanneer je de rente voor bestaande leningen niet kunt betalen, of wanneer je in de voedselfase niet voldoende voedsel kunt leveren. Je moet altijd je volledige geld- en voedselvoorraad aanspreken voor je een nieuwe lening mag afsluiten. Je bent nooit verplicht om gebouwen of schepen te verkopen. Het afsluiten van een lening geeft je 4 Francs. Op elk moment tijdens je beurt mag je een deel van je leningen aflossen, ook net voor het betalen van de rente. Je betaalt dan 5 Francs per lening. Als je aan het einde van het spel nog leningen over hebt, trek je voor elke lening 7 Francs van het totaal af.
Sailin' home
Na zeven beurten is de ronde afgelopen en wordt de actuele rondekaart afgehandeld. Afhankelijk van welke ronde het is, krijg je (onder voorwaarden) nog een extra graan en/of vee en moet je voedsel leveren. De stad bouwt mogelijk een nieuw gebouw. Ook komt er een nieuw schip in het spel, dat beter (en ook duurder) is dan de schepen die al in het spel waren.
Nadat de laatste rondekaart is afgehandeld, mag je nog een laatste hoofdactie uitvoeren. Dit is dan ook HET moment om de goederen die je nog in je voorraad hebt op één van je schepen te laden en te verkopen. Om dit te kunnen doen, heb je wel voldoende energie nodig. Zorg er dus voor dat je ook dit in je voorraad hebt.
Na deze laatste hoofdactie bereken je je vermogen door de puntenwaarde van je gebouwen en schepen bij elkaar op te tellen bij het aantal Francs dat je in je voorraad hebt. Als laatste trek je voor elk van je leningen 7 Francs van het totaal af. Wat je overhoudt, is je score voor het spel.
Een Uwe hier, een Uwe daar...
Nadat de laatste rondekaart is afgehandeld, mag je nog een laatste hoofdactie uitvoeren. Dit is dan ook HET moment om de goederen die je nog in je voorraad hebt op één van je schepen te laden en te verkopen. Om dit te kunnen doen, heb je wel voldoende energie nodig. Zorg er dus voor dat je ook dit in je voorraad hebt.
Na deze laatste hoofdactie bereken je je vermogen door de puntenwaarde van je gebouwen en schepen bij elkaar op te tellen bij het aantal Francs dat je in je voorraad hebt. Als laatste trek je voor elk van je leningen 7 Francs van het totaal af. Wat je overhoudt, is je score voor het spel.
Een Uwe hier, een Uwe daar...
Le Havre is uitgebracht in 2008 en was na Agricola het tweede spel van Uwe Rosenberg van een meer complexe aard met een economisch thema. Andere spellen in dit rijtje zijn onder meer Caverna, A Feast for Odin en Hallertau. Het artwork van Klemenz Franz dat kenmerkend is voor veel van deze spellen kan wat gedateerd aanvoelen. Laat je daardoor niet van de wijs brengen, want met Le Havre heb je een meer dan prima spel in handen waarbij het altijd weer een uitdaging is om de juiste acties in de juiste volgorde uit te voeren. Zo zal je voor de betere gebouwen toch echt grondstoffen moeten gaan bewerken, maar kan het net even interessanter zijn om deze beurt het aanbod vis te pakken zodat je de vis in de volgende beurt kunt roken wat dan weer meer voedsel oplevert. De componenten zijn van een normale kwaliteit. De spelregels zijn duidelijk en er zit ook een appendix bij het spel waarin de werking van alle gebouwen in detail wordt uitgelegd.
Conclusie
Als liefhebber van de meer complexe spellen van Uwe Rosenberg smaakt ook Le Havre me na 15 jaar nog steeds prima. Het spel moet het zeker niet hebben van de looks. Maar omdat het spel met behulp van een goede insert vlot is opgezet en de verkorte versie ook na een minuut of 20 is afgelopen, komt Le Havre nog met enige regelmaat uit de kast. Is Le Havre dan het beste dat Uwe Rosenberg heeft voorgebracht? Zeer zeker niet, maar het spel heeft zijn strepen verdiend en hoort gewoon thuis in mijn collectie.
Review door Corien de Jongh © Voor De Solo Spelers ©
Pro
Conclusie
Als liefhebber van de meer complexe spellen van Uwe Rosenberg smaakt ook Le Havre me na 15 jaar nog steeds prima. Het spel moet het zeker niet hebben van de looks. Maar omdat het spel met behulp van een goede insert vlot is opgezet en de verkorte versie ook na een minuut of 20 is afgelopen, komt Le Havre nog met enige regelmaat uit de kast. Is Le Havre dan het beste dat Uwe Rosenberg heeft voorgebracht? Zeer zeker niet, maar het spel heeft zijn strepen verdiend en hoort gewoon thuis in mijn collectie.
Review door Corien de Jongh © Voor De Solo Spelers ©
Pro
+ Snelle setup
+ Het spel speelt vlot weg (verkorte versie 20 minuten en volledige versie 45 minuten)
+ Duidelijke spelregels en appendix
Con
+ Het spel speelt vlot weg (verkorte versie 20 minuten en volledige versie 45 minuten)
+ Duidelijke spelregels en appendix
Con
- Artwork kan wat gedateerd aanvoelen
- Het is een BYOS-spel
REFERENTIEPUNTEN:
Thema: 4/5
Art/Componenten: 6/10
Spelregels: 4/5
Setup/Speeltijd: 4/5
Geluk versus strategie: 4/5
Win-/Verliesconditie: 1/5
Herspeelbaarheid: 3/5
Spelplezier: 7/10
ALGEMENE SCORE: 6,6 / 10
- Het is een BYOS-spel
REFERENTIEPUNTEN:
Thema: 4/5
Art/Componenten: 6/10
Spelregels: 4/5
Setup/Speeltijd: 4/5
Geluk versus strategie: 4/5
Win-/Verliesconditie: 1/5
Herspeelbaarheid: 3/5
Spelplezier: 7/10
ALGEMENE SCORE: 6,6 / 10