Zeg tegen een willekeurige Amsterdammer de woorden ‘geef mij maar Amsterdam’ en hij zal je antwoorden dat de stad ‘mooier is dan Parijs’. Voor de niet-Amsterdammers en de Belgen onder ons, we hebben het hier over een nummer van Johnny Jordaan, een vertolker van het Nederlandse levenslied. Niet direct mijn kopje thee kan ik jullie wel vertellen. Dus als ik dan de loftrompet moet gaan steken over Amsterdam, dan blijf ik daarbij liever bij onze gezamenlijke hobby: bordspellen. Of geef ik nu al te veel weg? Lees verder en kom er achter…
Het spel Amsterdam bestaat uit twaalf rondes. Aan het begin van elke ronde kies je een kaart uit het aanbod. Ook kies je twee (uit zes) dobbelstenen die je de grondstoffen leveren die broodnodig zijn om het spel te kunnen winnen. Door de grondstoffen in te zetten, kunnen kaarten worden geactiveerd en grachtenpanden worden verworven. Ook kun je met je schuit goederen afleveren bij één van de pakhuizen aan het IJ. Alleen met de juiste vaardigheden en een vooruitziende blik kun je je prestige verhogen. Heb jij aan het einde van het spel het meeste prestige weten te verzamelen, dan ben jij de winnaar van Amsterdam.
Het spel Amsterdam bestaat uit twaalf rondes. Aan het begin van elke ronde kies je een kaart uit het aanbod. Ook kies je twee (uit zes) dobbelstenen die je de grondstoffen leveren die broodnodig zijn om het spel te kunnen winnen. Door de grondstoffen in te zetten, kunnen kaarten worden geactiveerd en grachtenpanden worden verworven. Ook kun je met je schuit goederen afleveren bij één van de pakhuizen aan het IJ. Alleen met de juiste vaardigheden en een vooruitziende blik kun je je prestige verhogen. Heb jij aan het einde van het spel het meeste prestige weten te verzamelen, dan ben jij de winnaar van Amsterdam.
Je maakt wat mee in Amsterdam
Elke ronde bestaat uit vier fases. In de eerste fase wordt een aantal kaarten opengedraaid, afhankelijk van het aantal spelers. Wie het meest ver de Amstel is afgezakt, kiest als eerste een kaart. In de tweede fase worden de dobbelstenen gegooid. Elke speler kiest twee dobbelstenen en krijgt een aantal grondstoffen dat gelijk is aan het aantal ogen op de dobbelstenen. De grondstoffen worden opgeslagen in één van de zes vakken van het grondstoffenwiel. De vakken van het wiel komen overeen met het aantal ogen op de dobbelstenen. Daarna wordt het wiel een vak verder gedraaid en komen er grondstoffen vrij. De derde fase is de fase waarin iedereen één of meerdere acties kan uitvoeren. De vierde fase is de onderhoudsfase waarin de voorbereidingen voor de nieuwe ronde worden getroffen.
Jullie begrijpen het al wel, de derde fase is DE fase waarin het allemaal moet gaan gebeuren. In deze fase zet je de grondstoffen die zojuist zijn vrijgekomen in om acties uit te kunnen voeren. Op één grondstof na moet je in een ronde ook alle grondstoffen gebruiken. Niet gebruikt betekent grondstof kwijt. En geloof me, dat kan af en toe knap vervelend zijn, aangezien je voor sommige kaarten drie of vier verschillende grondstoffen nodig hebt. Maar dan moet je ze natuurlijk wel hebben. Houd daar dus rekening mee bij het kiezen van een kaart aan het begin van een ronde.
Jullie begrijpen het al wel, de derde fase is DE fase waarin het allemaal moet gaan gebeuren. In deze fase zet je de grondstoffen die zojuist zijn vrijgekomen in om acties uit te kunnen voeren. Op één grondstof na moet je in een ronde ook alle grondstoffen gebruiken. Niet gebruikt betekent grondstof kwijt. En geloof me, dat kan af en toe knap vervelend zijn, aangezien je voor sommige kaarten drie of vier verschillende grondstoffen nodig hebt. Maar dan moet je ze natuurlijk wel hebben. Houd daar dus rekening mee bij het kiezen van een kaart aan het begin van een ronde.
Je hebt de keuze uit de volgende acht acties, te weten:
1. Het activeren van kaarten
2. Het gebruiken van geactiveerde kaarten
3. Het verwerven van grachtenpanden
4. Het laden van goederen op je schuit
5. Het varen met je schuit
6. Het verkopen van goederen op de zwarte markt
7. Het verder afzakken van de Amstel
8. Het kopen van prestige op de markt
Het gaat te ver om al deze acties in detail uit te leggen, dus dat doe ik dan ook niet. De spelregels zijn duidelijk, met meer dan genoeg voorbeelden om de acties toe te lichten. Wel wil ik de meest relevante acties benoemen, waaromheen je een strategie zou kunnen bouwen.
Het activeren van kaarten
De kaart(en) die je tijdens de eerste fase van een ronde hebt gekozen, moet(en) eerst geactiveerd (gekocht) worden voor je ze daadwerkelijk kunt gebruiken. Om een kaart te activeren, betaal je de grondstoffen zoals afgebeeld op de kaart. De kaart verplaats je vervolgens van onder je spelersbord naar boven je spelersbord. Het voordeel van het activeren van kaarten is dat ze prestige en/of geld opleveren. Zeker als je de combinatie kunt maken van de Oude Kerk met de Westerkerk en/of de Zuiderkerk levert dat een hoop op.
Het verwerven van grachtenpanden
Dit is een actie die je in een ronde eenmalig kunt uitvoeren, tenzij je in het bezit bent van de Tegelschilder. In ruil voor één, twee of drie grondstoffen van een bepaalde kleur krijg je een blok met grachtenpanden in je bezit. In de grachtenpanden zijn ook goederen opgeslagen. De goederen breng je over naar je eigen pakhuis om ze op een later moment te verkopen op de zwarte markt of met je schuit te af te leveren bij één van de pakhuizen aan het IJ.
Het laden van goederen op en het varen met je schuit
Tijdens je beurt mag je één of meer goederen op je schuit laden. Dit kan alleen als je schuit bij één van de zeven laaddoks is aangemeerd. Het laden van goederen kost je geen grondstoffen. Met je schuit vaar je vervolgens over het IJ naar één van de pakhuizen om de goederen af te leveren. Dit levert veel prestige op. Om over het IJ te kunnen varen, betaal je een willekeurige grondstof voor elke volgende plek op het water of dok. Vergeet vooral niet om dokwerkers mee te nemen op je schuit. De dokwerkers leveren je niet alleen geld op maar ook veel prestige.
Na twaalf rondes volgt de eindtelling. Als je tijdens het spel penalty-tokens hebt moeten nemen, wordt nu eerst je prestige met een aantal punten verminderd. Penalty-tokens krijg je onder meer als er bij het draaien van het grondstoffenwiel geen grondstoffen zijn vrijgekomen of als je nog kaarten onder je spelersbord hebt liggen omdat je ze niet hebt weten te activeren. Doe jezelf een plezier en houd hier rekening mee. Het aantal punten dat in mindering wordt gebracht, loopt namelijk hard op terwijl je de meeste penalty-tokens echt wel kunt vermijden. Je prestige neemt toe door geactiveerde kaarten met een eindscore-voorwaarde en voor de grootste groep aaneengesloten blokken met grachtenpanden. De speler die de meeste blokken met grachtenpanden in een bepaalde wijk bezit, krijgt nog een bonus. Als laatste krijgt elke speler nog prestige voor de goederen, dokwerkers, geld en/of grondstoffen die zijn overgebleven op het spelersbord.
Tom helpt je vast wel een handje
In de solomodus neem je het op tegen Tom, de auTOMa. Voor jou verandert er nauwelijks iets aan hoe je het spel speelt. Wat er anders is, is dat Tom eerst al zijn acties doet voordat jij aan de beurt bent. Wat doet Tom dan precies? Na het gooien met de zes dobbelstenen zakt Tom voor elke dobbelsteen met de waarde één een plek verder de Amstel af. In het geval dat er drie of meer dobbelstenen dezelfde waarde zouden hebben, neemt Tom ook een dokwerker mee, maar dit komt maar weinig voor. Het is mij tot nu toe pas één keer overkomen.
Voor elke dobbelsteen met de waarde zes neemt Tom een blok met grachtenpanden in zijn bezit. De goederen die hij daarbij krijgt, verkoopt hij of direct op de zwarte markt of, als er geen vraag meer naar is, levert hij de goederen bij één van de pakhuizen aan het IJ. Wanneer hij daarvoor genoeg geld heeft, koopt hij prestige op de markt. Zo niet, dan krijgt hij geld waarmee hij in een volgende ronde wellicht wel prestige kan kopen.
In de solomodus neem je het op tegen Tom, de auTOMa. Voor jou verandert er nauwelijks iets aan hoe je het spel speelt. Wat er anders is, is dat Tom eerst al zijn acties doet voordat jij aan de beurt bent. Wat doet Tom dan precies? Na het gooien met de zes dobbelstenen zakt Tom voor elke dobbelsteen met de waarde één een plek verder de Amstel af. In het geval dat er drie of meer dobbelstenen dezelfde waarde zouden hebben, neemt Tom ook een dokwerker mee, maar dit komt maar weinig voor. Het is mij tot nu toe pas één keer overkomen.
Voor elke dobbelsteen met de waarde zes neemt Tom een blok met grachtenpanden in zijn bezit. De goederen die hij daarbij krijgt, verkoopt hij of direct op de zwarte markt of, als er geen vraag meer naar is, levert hij de goederen bij één van de pakhuizen aan het IJ. Wanneer hij daarvoor genoeg geld heeft, koopt hij prestige op de markt. Zo niet, dan krijgt hij geld waarmee hij in een volgende ronde wellicht wel prestige kan kopen.
Ik vind er dus wel wat van...
Amsterdam is een spel van de hand van Stefan Feld en is een remake van het spel Macao uit 2009. Een vergelijking met het origineel ga ik niet maken, simpelweg omdat ik Macao nooit gespeeld heb en dat waarschijnlijk ook nooit zal doen. Zie het spel namelijk maar eens te krijgen.
Amsterdam is verkrijgbaar in twee versies: een Deluxe Edition en een Classic Edition. De Deluxe Edition bevat onder meer houten componenten met screenprint, acryl componenten en een custom insert. Zelf heb ik de Classic Edition, die al best prijzig is. Wil je dan een upgrade naar de Deluxe-componenten, ben je ruim 40 euro verder. Dat ga ik dus niet doen.
Gelukkig zijn de componenten van de Classic Edition van een prima kwaliteit, al is er het gemis van een goede insert. Amsterdam komt met een aantal zakjes maar dat aantal is bij lange na niet genoeg om alle componenten te bewaren op een manier die de setup makkelijker maakt. En dat is echt wel nodig, want je doet er zo'n 20 minuten over om het spel klaar te zetten. Door alles gesorteerd in zakjes in de doos te bewaren, is de setup wel te verkorten naar 10 minuten. Maar ik blijf het armoedig vinden, al die zakjes voor een spel met die prijs. Eerdaags toch maar eens kijken of ik zelf iets van een insert kan maken.
Amsterdam is verkrijgbaar in twee versies: een Deluxe Edition en een Classic Edition. De Deluxe Edition bevat onder meer houten componenten met screenprint, acryl componenten en een custom insert. Zelf heb ik de Classic Edition, die al best prijzig is. Wil je dan een upgrade naar de Deluxe-componenten, ben je ruim 40 euro verder. Dat ga ik dus niet doen.
Gelukkig zijn de componenten van de Classic Edition van een prima kwaliteit, al is er het gemis van een goede insert. Amsterdam komt met een aantal zakjes maar dat aantal is bij lange na niet genoeg om alle componenten te bewaren op een manier die de setup makkelijker maakt. En dat is echt wel nodig, want je doet er zo'n 20 minuten over om het spel klaar te zetten. Door alles gesorteerd in zakjes in de doos te bewaren, is de setup wel te verkorten naar 10 minuten. Maar ik blijf het armoedig vinden, al die zakjes voor een spel met die prijs. Eerdaags toch maar eens kijken of ik zelf iets van een insert kan maken.
De spelregels zijn duidelijk. Er zit ook een aparte appendix bij waarin alle kaarten en markttegels worden uitgelegd. Op de kaarten staat namelijk geen tekst, behalve dan de naam van de kaart. Wat je met een kaart kunt doen, is aangegeven door middel van iconen. De eerste keer is het dus wel even zoeken, maar je went er snel aan. En voor degenen die niet kunnen wennen, Queen Games heeft ook kaarten waarbij de iconen zijn vervangen door tekst. Maar ja, daar moet je natuurlijk wel weer voor betalen. Wat dat betreft is de Hollandse handelsgeest het Duitse Queen Games niet vreemd.
Ik benoem deze zaken nu wel expliciet, maar uiteindelijk vind ik het allemaal niet zo zwaar wegen als het nu misschien over komt. Het is gewoon een leuk spel, waarmee je 45 tot 60 minuten bezig bent. Ook daarom is een goede insert of het sorteren van de componenten in zakjes een vereiste. Een setup van 20 minuten voor een spel dat 45 minuten duurt zal een aantal mensen er toch van weerhouden het spel te spelen. Maar, kun je hier doorheen kijken, dan heb je met Amsterdam echt wel een goed spel in handen. De solo vraagt nauwelijks onderhoud, je hoeft geen lastige stroomschema’s af te werken en dat is ook wel eens fijn.
Conclusie
Met een rating van 3,48 op BoardGameGeek is Amsterdam nog net als ‘Medium’ aan te merken. Ik denk dat deze rating aan de hoge kant is, wat ik overigens niet negatief bedoel. Het spel speelt lekker weg en de solo is makkelijk te bedienen.
Amsterdam kent ook vier mini-uitbreidingen, maar deze zouden solo niet te gebruiken zijn. Of dat ook daadwerkelijk zo is, valt nog te bezien, maar dat moet ik nog eens bekijken. Tot nu toe heb ik zonder de uitbreidingen gespeeld. Voorlopig vermaak ik me nog prima met de basis.
Review door Corien de Jongh © Voor De Solo Spelers ©
Pro
+ Het spel speelt vlot weg
+ Kwaliteit componenten
+ AuTOMa is makkelijk te bedienen
+ De namen op de kaarten zijn in het Nederlands
Con
- Setup neemt veel tijd in beslag
- Geen insert of voldoende zakjes in de doos
REFERENTIEPUNTEN
Thema: 5/5
Art/Componenten: 7/10
Spelregels: 5/5
Setup/Speeltijd: 1/5
Geluk versus strategie: 4/5
Win-/Verliesconditie: 4/5
Herspeelbaarheid: 4/5
Spelplezier: 7/10
ALGEMENE SCORE: 7,4/10
Ik benoem deze zaken nu wel expliciet, maar uiteindelijk vind ik het allemaal niet zo zwaar wegen als het nu misschien over komt. Het is gewoon een leuk spel, waarmee je 45 tot 60 minuten bezig bent. Ook daarom is een goede insert of het sorteren van de componenten in zakjes een vereiste. Een setup van 20 minuten voor een spel dat 45 minuten duurt zal een aantal mensen er toch van weerhouden het spel te spelen. Maar, kun je hier doorheen kijken, dan heb je met Amsterdam echt wel een goed spel in handen. De solo vraagt nauwelijks onderhoud, je hoeft geen lastige stroomschema’s af te werken en dat is ook wel eens fijn.
Conclusie
Met een rating van 3,48 op BoardGameGeek is Amsterdam nog net als ‘Medium’ aan te merken. Ik denk dat deze rating aan de hoge kant is, wat ik overigens niet negatief bedoel. Het spel speelt lekker weg en de solo is makkelijk te bedienen.
Amsterdam kent ook vier mini-uitbreidingen, maar deze zouden solo niet te gebruiken zijn. Of dat ook daadwerkelijk zo is, valt nog te bezien, maar dat moet ik nog eens bekijken. Tot nu toe heb ik zonder de uitbreidingen gespeeld. Voorlopig vermaak ik me nog prima met de basis.
Review door Corien de Jongh © Voor De Solo Spelers ©
Pro
+ Het spel speelt vlot weg
+ Kwaliteit componenten
+ AuTOMa is makkelijk te bedienen
+ De namen op de kaarten zijn in het Nederlands
Con
- Setup neemt veel tijd in beslag
- Geen insert of voldoende zakjes in de doos
REFERENTIEPUNTEN
Thema: 5/5
Art/Componenten: 7/10
Spelregels: 5/5
Setup/Speeltijd: 1/5
Geluk versus strategie: 4/5
Win-/Verliesconditie: 4/5
Herspeelbaarheid: 4/5
Spelplezier: 7/10
ALGEMENE SCORE: 7,4/10