Welkom allemaal! Tijdens de geschiedenisles van vandaag neem ik jullie mee naar de Verenigde Staten aan het einde van de negentiende eeuw. Een tijd waarin de staalindustrie floreerde! Andrew Carnegie, een Schotse immigrant, verdiende daar zo goed aan dat hij niet alleen één van de rijkste mannen ter wereld kon worden, maar ook het levende voorbeeld van de American Dream was. Andrew Carnegie was ook iemand die zijn rijkdom graag met anderen deelde. Na zijn dood in 1919 bleek hij meer dan 350 miljoen dollar te hebben nagelaten aan verschillende stichtingen. Nog eens 30 miljoen dollar ging naar diverse goede doelen. Door zijn schenkingen konden er in de Verenigde Staten bijna 1.700 openbare bibliotheken worden geopend die zijn naam kregen: de Carnegie-bibliotheken. Vandaag de dag zijn daar nog zo’n 800 bibliotheken van open. Stel dat jij in de schoenen van Andrew Carnegie zou hebben gestaan? Wat zou jij met al je rijkdom hebben gedaan? Zou jij al je geld voor jezelf hebben gehouden of zou je gul naar anderen zijn geweest? Zouden wij je nu kennen als een weldoener en filantroop zoals ook Andrew Carnegie was? Zou jij geschiedenis hebben geschreven? Zeg het maar…
Those were the days...
In het spel Carnegie ben je een ondernemer in de Verenigde Staten rond het jaar 1900. Tijdens het spel neem je werknemers in dienst, breid je je bedrijf uit door te investeren in onroerend goed, produceer je goederen en leg je transportnetwerken aan door het hele land. Je verworven rijkdom deel je met anderen, door het schenken van gulle giften. Met alles wat je doet kun je overwinningspunten verdienen. Heb jij aan het einde van het spel de meeste overwinningspunten? Dan ben jij de winnaar en zal je voor altijd herinnerd worden om je liefdadigheid.
'Niemand wordt rijk zonder dat anderen armer worden’
~ Andrew Carnegie ~
Het spel Carnegie bestaat uit twintig rondes. Aan het begin van elke ronde kiest de startspeler de actie die hij die ronde wil uitvoeren. Voordat de actie daadwerkelijk wordt uitgevoerd, vindt er eerst een gebeurtenis plaats die op alle spelers van toepassing is. Tijdens die gebeurtenis kunnen spelers inkomsten ontvangen en/of mogen zij een gift doen. Na de gebeurtenis voeren alle spelers, te beginnen bij de startspeler, de gekozen actie uit. Hoe sterk een bepaalde actie kan zijn, is afhankelijk van het aantal actieve werknemers in je bedrijf en de afdeling waar zij werkzaam zijn. Komt een werknemer tijdens een ronde voor jou in actie, dan kan het zijn dat je hem of haar zult moeten betalen wil je de werknemer de volgende ronde ook kunnen inzetten.
Aan de slag
Je hebt de keuze uit de volgende vier acties:
1. Personeelszaken
2. Management
3. Uitvoering
4. Onderzoek & Ontwikkeling
Personeelszaken
Met deze actie kan je je werknemers opleiden om ze vervolgens op de verschillende afdelingen binnen je bedrijf aan het werk te zetten.
Management
Met deze actie kan je niet alleen geld en/of goederen genereren, maar ook je bedrijf uitbreiden met nieuwe afdelingen.
Uitvoering
Met deze actie kan je onroerend goed realiseren. Denk hierbij aan onroerend goed op het gebied van woningbouw of industrie, bijvoorbeeld.
Onderzoek & Ontwikkeling
Met deze actie kan je nieuwe onroerend goed-projecten voorbereiden en je transportnetwerken verbeteren. Je komt nu eenmaal verder met de stoomtrein dan met paard en wagen toch?
2. Management
3. Uitvoering
4. Onderzoek & Ontwikkeling
Personeelszaken
Met deze actie kan je je werknemers opleiden om ze vervolgens op de verschillende afdelingen binnen je bedrijf aan het werk te zetten.
Management
Met deze actie kan je niet alleen geld en/of goederen genereren, maar ook je bedrijf uitbreiden met nieuwe afdelingen.
Uitvoering
Met deze actie kan je onroerend goed realiseren. Denk hierbij aan onroerend goed op het gebied van woningbouw of industrie, bijvoorbeeld.
Onderzoek & Ontwikkeling
Met deze actie kan je nieuwe onroerend goed-projecten voorbereiden en je transportnetwerken verbeteren. Je komt nu eenmaal verder met de stoomtrein dan met paard en wagen toch?
Wat heb ik nu weer aan mijn fiets hangen?
Zoals eerder al aangegeven vindt er aan het begin van elke ronde een gebeurtenis plaats. Tijdens een gebeurtenis ontvang je mogelijk inkomsten en/of kun je een gift doen.
Om inkomsten te kunnen ontvangen zal je ervoor moeten zorgen dat je tijdens een eerdere ronde al één of meer werknemers naar één van de regio's hebt gestuurd om daar aan het werk te gaan. Vindt er bijvoorbeeld een gebeurtenis plaats in de regio Zuid, dan ontvang je alleen inkomsten als je werknemer zich daar ook bevindt en je hem op dat moment ook terugroept naar het hoofdkantoor. Geen werknemers in de juiste regio op het juiste moment, betekent dus geen inkomsten. Hou tijdens het spel daarom goed in de gaten welke regio’s eerder aan bod zullen komen.
‘Een man die rijk sterft, sterft in ongenade’
~ Andrew Carnegie ~
Giften doe je op het gebied van onderwijs, mensenrechten, welzijn en de gezondheidszorg. Je eerste gift kost je 5 dollar, en elke volgende gift kost 5 dollar meer dan de gift ervoor. Als je niet heel ruim in de slappe was zit, doe je dus liever geen giften. Maar hou er rekening mee dat juist die giften aan het einde van het spel veel overwinningspunten kunnen opleveren. Gebruik je geld dus goed! Gelukkig is er ook een afdeling waarmee de kosten van een gift worden berekend op basis van 3 dollar per gift, in plaats van de gebruikelijke 5 dollar. Wil je tijdens het spel veel giften kunnen doen, probeer dan die afdeling te openen in je bedrijf.
De gulle gever
Na twintig rondes is het spel afgelopen en wordt de eindscore bepaald. Je krijgt punten voor het aanleggen en verbeteren van de transportnetwerken tussen de vier grote steden New York, Chicago, New Orleans en San Francisco. Des te meer steden je verbonden hebt, des te meer overwinningspunten jou dit oplevert. Dit is ook afhankelijk van in welke mate je je transportniveau hebt ontwikkeld: maak je nog gebruik van paard en kar of heb je rails kunnen aanleggen voor de stoomtrein? Ook krijg je punten voor onder meer het aantal actieve werknemers in je bedrijf, de afdelingen waarmee je je bedrijf hebt uitgebreid, het onroerend goed dat je gerealiseerd hebt en, niet te vergeten, de giften die je tijdens het spel hebt gedaan (met een maximum van twaalf overwinningspunten per gift).
Andrew Carnegie
In het solospel neem je het op tegen Andrew Carnegie zelf. Ik kan je nu al wel vertellen dat hij lastig te verslaan is… in ieder geval voor mij. Andrew heeft een deck van twintig kaarten tot zijn beschikking. Dit deck bestaat uit normale kaarten en gevorderde kaarten (met een vraagteken op de achterzijde). De moeilijkheidsgraad van Andrew wordt bepaald aan de hand van het aantal gevorderde kaarten dat je aan zijn deck toevoegt. Meer gevorderde kaarten betekent meer uitdaging. Ook heeft hij vijf overwinningspuntenkaarten op een rij voor zich liggen, met een waarde oplopend van nul naar tien overwinningspunten.
In het solospel neem je het op tegen Andrew Carnegie zelf. Ik kan je nu al wel vertellen dat hij lastig te verslaan is… in ieder geval voor mij. Andrew heeft een deck van twintig kaarten tot zijn beschikking. Dit deck bestaat uit normale kaarten en gevorderde kaarten (met een vraagteken op de achterzijde). De moeilijkheidsgraad van Andrew wordt bepaald aan de hand van het aantal gevorderde kaarten dat je aan zijn deck toevoegt. Meer gevorderde kaarten betekent meer uitdaging. Ook heeft hij vijf overwinningspuntenkaarten op een rij voor zich liggen, met een waarde oplopend van nul naar tien overwinningspunten.
Jij speelt het spel zoals je dat multiplayer ook zou spelen. Jij begint altijd als de startspeler in de eerste ronde en wisselt daarna per ronde af met Andrew. Aan het begin van een ronde neemt Andrew een kaart van zijn deck. De kaart wordt gedekt onder de overwinningspuntenkaart met waarde nul gelegd. Op de achterkant van de normale kaarten is te zien aan welke actie Andrew de voorkeur geeft. Om te voorkomen dat Andrew (te) veel overwinningspunten krijgt, probeer je die actie zoveel als mogelijk te vermijden. Als de volgende kaart in het deck een normale kaart is, kun je ook zien welke actie Andrew de volgende ronde gaat uitvoeren. Hou daarmee rekening bij het kiezen van je eigen actie.
‘Het markeert een grote stap in je ontwikkeling
als je beseft dat andere mensen je kunnen helpen
om je werk beter te doen dan jij alleen zou kunnen doen’
~ Andrew Carnegie ~
Je begrijpt het waarschijnlijk al wel: Andrew leeft ervoor om dingen voor jou onbereikbaar te maken. Probeer dat dus zoveel als mogelijk te voorkomen. Het zou zonde zijn als jij hard op weg bent om tussen Chicago en San Francisco een transportnetwerk aan te leggen, je alleen nog een onroerend goed-project in Omaha moet realiseren en Andrew dat net voor jouw beurt doet. Focus jezelf dus eerst op de kleine steden die cruciaal zijn voor jouw verbinding. In de middelgrote en grote steden is eigenlijk altijd nog wel ruimte om onroerend goed te realiseren.
Wat ook belangrijk is om in de gaten te houden (iets waardoor ikzelf tijdens de eerste keer spelen hard onderuit ben gegaan) is dat Andrew tijdens het spel ook giften doet. Waar jij jouw giften scoort op basis van jouw prestaties, scoort Andrew zijn giften OOK op basis van JOUW prestaties. Ben jij dus lekker onroerend goed aan het realiseren in het zuiden van de Verenigde Staten, zorg er dan voor dat je de bijbehorende gift zelf al hebt gedaan. Wanneer Andrew een gift niet kan doen, schuift de huidige actiekaart één plaats op naar rechts in de rij met overwinningspuntenkaarten.
Wat nog meer?
Carnegie is verkrijgbaar in twee versies: een Deluxe Edition (die gelijk is aan de Kickstarter-versie die ik zelf heb) en een Retail Edition, onder meer zonder de upgrade van de goederen en het geld. De kwaliteit van de componenten is enorm hoog. Met de insert van Game Trayz is de set-up van het spel ook in een relatief korte tijd gedaan. Dit neemt hooguit tien minuten in beslag.
Het papier waarop de spelregels zijn gedrukt is van mindere kwaliteit. Het beschadigt snel, hetgeen ook al het geval was toen ik mijn exemplaar mocht ontvangen. De spelregels zelf zijn dan weer duidelijk en voorzien van meer dan genoeg voorbeelden. Alle giften worden nader toegelicht en zo ook de functies van de verschillende afdelingen waarmee je je bedrijf kunt uitbreiden.
Het artwork zal niet iedereen aanspreken. Het is vooral veel beige met wat vaal groen en vaal oranje in de art nouveau-stijl uit de tijd waarin het spel zich afspeelt. Naar mijn mening past het dus perfect bij het spel.
Het papier waarop de spelregels zijn gedrukt is van mindere kwaliteit. Het beschadigt snel, hetgeen ook al het geval was toen ik mijn exemplaar mocht ontvangen. De spelregels zelf zijn dan weer duidelijk en voorzien van meer dan genoeg voorbeelden. Alle giften worden nader toegelicht en zo ook de functies van de verschillende afdelingen waarmee je je bedrijf kunt uitbreiden.
Het artwork zal niet iedereen aanspreken. Het is vooral veel beige met wat vaal groen en vaal oranje in de art nouveau-stijl uit de tijd waarin het spel zich afspeelt. Naar mijn mening past het dus perfect bij het spel.
Conclusie
Carnegie oogt misschien als een wat saaie en droge euro, en grote kans dat je dat nog steeds denkt na het lezen van deze review. Ben je in staat om daar doorheen te kijken, dan heb je een geweldig spel in huis dat veel uitdaging met zich meebrengt. Met een speelduur van een vier tot vijf kwartier speelt dit medium heavy spel vlot weg en Andrew Carnegie is makkelijk in het onderhoud. Zoals eerder aangegeven is het spel voor mij niet makkelijk te winnen. Carnegie is voor mij dan ook een typisch geval van ‘easy to learn, but hard to master’.
Carnegie kent ook twee kleine uitbreidingen, maar die heb ik zelf nog niet gespeeld. Dat aan het spel uitbreidingen toegevoegd kunnen worden, de set-up van het spel variabel is en Andrew Carnegie in verschillende moeilijkheidsgraden komt, maakt dat de herspeelbaarheid van het spel groot is. Voorlopig gaat Carnegie nog niet terug naar de bibliotheek.
Review door Corien de Jongh © Voor De Solo Spelers ©
Pro
+ Het spel speelt vlot weg
+ Hoge kwaliteit componenten (en insert)
+ Relatief eenvoudige regels
+ Andrew Carnegie heeft weinig onderhoud nodig
Con
- Door uiterlijk en thema geen spel voor iedereen
REFERENTIEPUNTEN
Thema: 3/5
Art/Componenten: 9/10
Spelregels: 4/5
Setup/Speeltijd: 3/5
Geluk versus strategie: 4/5
Win-/Verliesconditie: 5/5
Herspeelbaarheid: 4/5
Spelplezier: 8/10
ALGEMENE SCORE: 8/10
Carnegie oogt misschien als een wat saaie en droge euro, en grote kans dat je dat nog steeds denkt na het lezen van deze review. Ben je in staat om daar doorheen te kijken, dan heb je een geweldig spel in huis dat veel uitdaging met zich meebrengt. Met een speelduur van een vier tot vijf kwartier speelt dit medium heavy spel vlot weg en Andrew Carnegie is makkelijk in het onderhoud. Zoals eerder aangegeven is het spel voor mij niet makkelijk te winnen. Carnegie is voor mij dan ook een typisch geval van ‘easy to learn, but hard to master’.
Carnegie kent ook twee kleine uitbreidingen, maar die heb ik zelf nog niet gespeeld. Dat aan het spel uitbreidingen toegevoegd kunnen worden, de set-up van het spel variabel is en Andrew Carnegie in verschillende moeilijkheidsgraden komt, maakt dat de herspeelbaarheid van het spel groot is. Voorlopig gaat Carnegie nog niet terug naar de bibliotheek.
Review door Corien de Jongh © Voor De Solo Spelers ©
Pro
+ Het spel speelt vlot weg
+ Hoge kwaliteit componenten (en insert)
+ Relatief eenvoudige regels
+ Andrew Carnegie heeft weinig onderhoud nodig
Con
- Door uiterlijk en thema geen spel voor iedereen
REFERENTIEPUNTEN
Thema: 3/5
Art/Componenten: 9/10
Spelregels: 4/5
Setup/Speeltijd: 3/5
Geluk versus strategie: 4/5
Win-/Verliesconditie: 5/5
Herspeelbaarheid: 4/5
Spelplezier: 8/10
ALGEMENE SCORE: 8/10