Castellans



Met grote veranderingen komen er ook grote kansen. En dit is jouw moment om die kansen ook te pakken. In Kosk, de meeste westelijke stad van het koninkrijk Valeria, is een kasteelheer nodig om de ontwikkeling van de stad en de dagelijkse gang van zaken te beheren. De nieuwste hertog van het koninkrijk heeft jou persoonlijk uitgenodigd om mee te dingen naar deze ‘once-in-a-lifetime’ positie. Gedurende een periode van vijf maanden moet je laten zien dat jij het in je hebt om de nieuwe kasteelheer te worden. Je zult de zes districten voorspoed moeten brengen door grondstoffen te verzamelen, goederen te kopen en verkopen, invloed binnen de vier gilden te krijgen en machtige burgers ertoe te verleiden om naar Kosk te verhuizen. Elke maand zullen de magistraten de prestaties van jou en de andere kanshebbers beoordelen. Na vijf maanden brengt de raad van gilden zijn eindverslag uit aan de hertog. Weet jij het tot de kasteelheer van Kosk te schoppen?

Castellans (2024) is een spel met ‘dice drafting’ en ‘area majority’ als meest belangrijke mechanismes. Het spel wordt gespeeld over vijf rondes (maanden) en binnen een ronde worden vier fases doorlopen.

 

Dobbelen maar!
De eerste fase is de Draft Phase, waarin de spelers dobbelstenen draften. De startspeler gooit een aantal dobbelstenen. Dit aantal is gelijk aan drie dobbelstenen per speler plus drie extra dobbelstenen. Vanaf de startspeler gezien kiezen alle spelers met de klok mee om de beurt een dobbelsteen, net zolang tot iedereen drie dobbelstenen heeft. Alle dobbelstenen zijn gelijk en hebben een zijde met één van de grondstoffen (hout, steen, voedsel en magie), een zijde met twee goud en een zijde met invloed. Van de dobbelstenen die je kiest, krijg je ook direct de waarde. Als dat een grondstof of goud is, dan verplaats je het bijbehorende token op je spelersbord. Is het een invloed, dan verplaats je één van je vier invloedstokens op een Guild Track naar keuze. Passeer je daarbij brug, dan krijg je de bijbehorende beloning.

 

Aan het werk
De tweede fase is de Action Phase. Tijdens de actiefase gebruik je één van de dobbelstenen die je tijdens de eerste fase gekozen hebt om een actie te doen. Er zijn vijf Primary acties met elk een voorkeur voor een dobbelsteen met één van de vier grondstoffen of voor een dobbelsteen met invloed. Wanneer je een actie wilt uitvoeren en je gebruikt daarvoor de voorkeursdobbelsteen, dan krijg je nogmaals de waarde van de dobbelsteen voordat je de actie daadwerkelijk uitvoert. Met andere woorden: je krijgt korting. En daar houden we van! Het is overigens toegestaan om voor een actie andere dobbelstenen dan de voorkeursdobbelsteen te gebruiken, maar je krijgt dan niet de korting. En aangezien je in Castellans eigenlijk altijd wel een tekort hebt aan alles, net als in andere spellen die zich in het universum van Valeria afspelen, wil je dat zoveel als mogelijk zien te voorkomen. Kies je dobbelstenen dus met beleid!

Naast het uitvoeren van een Primary actie, geeft een aantal van deze acties de mogelijkheid tot het uitvoeren van een Subactie. De volgende Primary acties (met bijbehorende Subacties) kunnen uitgevoerd worden:
  • Temple-actie
  • Manor-actie
  • Recruit-actie (met Subactie Citizen)
  • Wharf-actie (met Subacties Shipyard en Sail)
  • Harvest-actie (met Subactie Windmill)

Bob de Bouwer
Temple-actie
Met de Temple-actie plaats je tegen betaling van twee steen een tempel in één van de zes districten. In elk district zijn twee gilden actief. Door een tempel in een bepaald district te plaatsen, krijg je voor de beide gilden van dat district twee invloed. Deze actie is dus vooral interessant om meer invloed te krijgen. En invloed wil je hebben, omdat jou dat aan het einde van het spel ook overwinningspunten (hierna: VP’s) oplevert. Bij de District Scoring aan het einde van een ronde geeft een tempel je één controlepunt (hierna: CP’s). Wie de meeste CP’s heeft, krijgt ook de meeste VP’s.

Manor-actie
Met de Manor-actie plaats je tegen betaling van drie hout een landhuis in één van de zes districten. Voor het plaatsen van een landhuis krijg je voor de beide gilden in dat district één invloed. Daarnaast geeft elk geplaatst landhuis je een permanent voordeel voor de rest van het spel en dat voordeel gaat ook direct in. Zo is er een landhuis dat je twee goud extra geeft wanneer je de Wharf-actie uitvoert en is er een landhuis dat je direct drie grondstoffen naar keuze of zes goud geeft. Ook zijn er landhuizen die je een extra invloed geven wanneer je één van de vier acties anders dan de Wharf-actie uitvoert (dus ook de Manor-actie). Er is ook een speciaal landhuis, met een vuurtoren, dat ook meetelt als een monument. Monumenten leveren aan het einde van elke ronde VP’s op, maar daarover later meer. Bij de District Scoring aan het einde van een ronde geeft een landhuis je één CP.

 

Daar in dat kleine café aan de haven
Recruit-actie
Met de Recruit-actie haal je één van de machtige burgers over om naar Kosk te komen. Hiervoor heb je voedsel (één tot drie) nodig. Elke burger behoort tot een bepaald gilde. Door voor een bepaalde burger te kiezen, krijg je één invloed op de Guild Track van die gilde. Een burger geeft je of een direct voordeel of een voordeel dat voor de rest van het spel geldt.

Nadat je de Recruit-actie hebt uitgevoerd mag je eventueel ook de subactie Citizen uitvoeren. Je plaatst dan een burger in een district. Door dit te doen, krijg je één invloed in één van de twee gilden in dat district. Bij de District Scoring aan het einde van een ronde geeft een landhuis je één CP.

Wharf-actie
Met de Wharf-actie kan je grondstoffen kopen voor goud en/of grondstoffen verkopen voor goud, invloed of overwinningspunten. Je kan dit maximaal drie keer doen. Door voor de actie een dobbelsteen met invloed te gebruiken, krijg je een extra invloed in één van de vier gilden naar keuze.

Nadat je de Wharf-actie hebt uitgevoerd, mag je ook de subactie Shipyard uitvoeren. Na het inleveren van twee hout, plaats je één van je drie schepen in een district. Dit geeft je geen invloed.

Na betaling van twee goud mag je ook de subactie Sail uitvoeren. Hierbij verplaats je één van je schepen naar een ander district. Wat het nut daarvan is? Zoals eerder aangegeven draait het in Castellans om het behalen van meerderheid in de districten. Door schepen in het district met jouw landhuis met de vuurtoren te plaatsen, krijgt je aan het einde van een ronde twee VP’s per schip. Dat geldt niet alleen voor de eigen schepen maar ook voor de schepen van de andere spelers.

Maar waarom plaats je die schepen dan niet direct in het juiste district? Dat kan, maar wanneer je een schip in een district plaatst waar al één of meer andere schepen aanwezig zijn, zal je per schip een goud moeten betalen om jouw schip ook in dat district te kunnen plaatsen. Dat betalen van goud naarmate een bepaalde actie al vaker is uitgevoerd in een district, geldt overigens niet alleen voor de subactie Shipyard maar ook voor een aantal andere acties (Primary en Sub).

Bij de District Scoring aan het einde van een ronde geeft een schip je één CP.

 

Everything is magic
Harvest-actie
Door voor de Harvest-actie een dobbelsteen met magie te gebruiken, krijg je eerst een grondstof naar keuze. Vervolgens krijg je de waarde van de drie dobbelstenen die je voor die ronde gekozen hebt. Ook krijg je één invloed in één van de vier gilden naar keuze.

De grondstof magie is trouwens te gebruiken als één van de andere drie grondstoffen. De voorwaarde is dat ten minste één grondstof die nodig is voor een bepaalde actie, ook de grondstof is die feitelijk nodig is voor die actie. Heb je nog meer grondstoffen nodig, dan mag je dat dus aanvullen met magie.

Voor twee voedsel mag je eventueel ook de subactie Windmill uitvoeren. Je plaatst dan een windmolen op één van de wegen die vanaf de rand van de stad naar het kasteel in het centrum van Kosk leiden.

Een windmolen levert geen invloed op, maar wel een halve CP in niet één maar twee districten. Die halve CP zal je maar net de meerderheid in een district opleveren.

Behalve een Primary actie mag je tijdens je beurt ook een Monument-actie uitvoeren. Het maakt daarbij niet uit of je dit voorafgaand aan of na afloop van de Primary actie (inclusief eventuele Subactie) doet, zolang je de ene actie maar in zijn geheel afrondt voordat je aan de andere actie begint.

 

Open Monumentendag
Monument-actie
Met de Monument-actie kan je tegen betaling van goud een monument in een district plaatsen. Je hebt daarbij de keuze uit een Gate, een Ward Tower en een Statue. In elk district is slechts plaats voor één exemplaar van de drie monumenten. Wacht dus niet te lang met het plaatsen van een monument, want anders loop je VP’s mis.

Aan de andere kant wil je een monument ook niet te snel plaatsen, aangezien elk monument voor het uitvoeren van een bepaalde actie VP’s geeft. Dus je wilt wel dat in een district die actie ook zoveel als mogelijk uitgevoerd is.

Zo geeft het Gate Monument je aan het einde van een ronde een VP voor elke Citizen aanwezig in de twee districten die grenzen aan de weg waarop de Gate geplaatst is. Het Ward Tower monument geeft je een VP voor elk landhuis in het district waar je het monument hebt geplaatst. Dit is inclusief het landhuis met de vuurtoren. Het Statue monument geeft je een VP voor elke tempel in het district waar je het monument hebt geplaatst. De drie monumenten geven aan het einde van een ronde geen CP’s.

Wanneer alle spelers drie Primary acties hebben uitgevoerd, samen met eventuele Subacties en Monument-acties, gaan we door naar de derde fase van de ronde en dat is de fase waarin de districten gescoord worden, de District Scoring.

Aan het einde van de eerste tot en met de vierde ronde worden altijd drie van de zes districten gescoord. Aan het einde van de vijfde ronde worden alle districten gescoord. Houd daar dus rekening mee bij het uitvoeren van je acties. Zeker in de eerste en de tweede ronde wil je acties doen in de drie districten die dan ook gescoord worden. Niet dat het verplicht is, maar als je geen acties uitvoert in een district, zul je daar natuurlijk ook geen meerderheid behalen.

 

Scoren maar!
Bij een District Scoring wordt voor de relevante districten bepaald wie de meeste CP’s in dat district heeft. De speler met de meeste CP’s krijgt nu zes VP’s voor dat district. De speler met de op één na meeste CP’s krijgt vier VP’s en de speler met de op twee na meeste CP’s krijgt twee VP’s. Is er sprake van een gelijke stand, dan worden de punten voor de twee (of drie) posities bij elkaar opgeteld en gedeeld door het aantal spelers met de gelijke stand.

Na het scoren van de districten worden de monumenten gescoord. Tijdens de Monument Scoring krijg je niet alleen VP’s voor de monumenten Gate, Ward Tower en Statue zoals ik al eerder heb omschreven, maar krijg je ook twee VP’s voor elk schip dat aanwezig is in het district met jouw landhuis met de vuurtoren.

Als laatste vindt er nog een Wharf Scoring plaats. Spelers die tijdens het spel een Wharf-actie hebben uitgevoerd, krijgen nu VP’s afhankelijk van hoeveel grondstoffen ze tijdens die ronde hebben gekocht en/of verkocht. Met de Wharf Scoring zijn respectievelijk 3, 2 of 1 VP’s te verdienen.

De vierde fase is de Reset Phase waarin de voorbereiding voor de volgende ronde plaatsvindt.

Na de Scoring Phase van de vijfde ronde, vindt nog een Final Scoring plaats. Hierbij wordt per gilde gekeken wie de meeste invloed heeft. Dit is afhankelijk van je positie op een Guild Track. Met de Final Scoring zijn respectievelijk 6, 4 of 2 VP’s te verdienen.

Heb je na de Final Scoring de meeste VP’s bij elkaar weten te spelen, dan ben je niet alleen de winnaar van het spel maar ook de nieuwe kasteelheer van Kosk.

Opponents
Wil je Castellans solo spelen, dan neem je het op tegen één van de zes mogelijke tegenstanders. De tegenstanders variëren niet zozeer in moeilijkheidsgraad, maar leggen hun focus ergens anders. Zo richt Maryam, the Sea Master, zich vooral op het bouwen en verplaatsen van schepen, waar Joseefus, the Builder, van alles wat bouwt.

Voor jou speelt het spel solo op exact dezelfde wijze als dat je dat multiplayer zou doen. Verder kies je dus een tegenstander, waarvan je de bijbehorende Character-kaart pakt, samen met de Charts-kaart.

Een Character-kaart laat een aantal dingen zien. Behalve de naam en afbeelding van de tegenstander is aan de linkerzijde van de kaart aangegeven welke dobbelstenen de voorkeur boven andere dobbelstenen hebben. Bij het draften van de dobbelstenen zal de tegenstander dus altijd kiezen voor de bovenste dobbelsteen. Wanneer die dobbelsteen niet aanwezig is in de dice pool, dan wordt voor de op één na bovenste dobbelsteen gekozen (en zo verder). Omdat je weet welke voorkeuren je tegenstander heeft, kan jij voorkomen dat hij een bepaalde dobbelsteen pakt door hem zelf al te pakken.


Dat is nog eens karakter tonen
Aan de rechter bovenzijde is voor elk van de vijf rondes aangegeven welke acties hij in welke volgorde gaat uitvoeren. Ook is te zien of hij die ronde een Monument actie gaat doen, en zo ja, welke dan. Als laatste mag hij nog een Bonus-actie doen. Dit is of een Sail-actie of een Wharf-actie.

Je weet dus al op voorhand wat je tegenstander tijdens het spel wanneer gaat doen. Maar dat is toch helemaal niet leuk? Ik vind van wel, omdat je je eigen strategie hierop kunt (en moet) aanpassen.

En wat je nog niet weet, is in welk district hij een actie gaat doen. Dat wordt namelijk bepaald door te gooien met de gewone dobbelsteen, waarbij de Charts-kaart om de hoek komt kijken. Afhankelijk van de waarde van de dobbelsteen en de ronde waarin je je bevindt, geeft de Charts-kaart aan in welk district de actie uitgevoerd gaat worden. Is er vervolgens een keuze te maken, waarbij er meerdere opties zijn, dan wordt de dobbelsteen nogmaals gegooid. Voert je tegenstander bijvoorbeeld de Recruit-actie uit en is er een één gegooid, dan pakt hij de meest linker kaart uit het aanbod. Voor het plaatsen van de Citizen wordt opnieuw met de dobbelsteen gegooid.

Monumenten worden altijd in het district geplaatst waar het betreffende monument op dat moment de meeste VP’s oplevert.

Het uitvoeren van acties werkt voor de tegenstander niet op dezelfde wijze als voor jou. Zo hoeft de tegenstander nergens voor te betalen of grondstoffen voor in te leveren. Daar staat tegenover dat hij ook niets krijgt. Dat geldt dus ook voor een dobbelsteen met invloed. Dat geeft je tegenstander geen invloed op één van de Guild Tracks.

De tegenstander krijgt wel invloed voor het uitvoeren van een actie, net zoals jij dat krijgt. Waar dat voor een gilde naar keuze is, is dat in principe op de Guild Track waarop hij al het verst is gevorderd. Alleen de invloed die de tegenstander krijgt voor een bonus-Wharf-actie gaat naar de Guild Track waarop hij het minst ver is gevorderd. Bij meerdere opties wordt er met een dobbelsteen gegooid.

 

Ingewikkelde stroomschema's?
Op de Character-kaart is aan de rechter onderzijde nog te zien hoeveel invloed hij voor een bepaalde actie krijgt en op de Charts-kaart is nog een reminder te zien voor het aantal VP’s dat voor een bepaald monument wordt gegeven.

Het bedienen van de tegenstander is dus relatief eenvoudig. Is hij aan de beurt, dan kijk je op de Character-kaart welke actie hij doet. Vervolgens gooi je met de dobbelsteen en je weet in welk district hij de actie doet. Meer is het eigenlijk niet. Je kunt je dus volledig focussen op het bepalen van je eigen strategie, waarbij je natuurlijk wel rekening houdt met datgene waarop je tegenstander zich focust.

Wat zit er allemaal in de doos?
Zelf heb ik de Kickstarter-editie van het spel. Ik ga ervan uit dat het spel op termijn ook als retail-editie uitgebracht gaat worden, zoals dat ook met andere spellen in het universum van Valeria is gedaan. Maar dat weet ik (op dit moment) dus niet zeker. Andere spellen in het universum van Valeria die al op onze blog aan bod zijn gekomen, zijn Dice Kingdoms of Valeria en Siege of Valeria.

De componenten van Castellans zijn van een meer dan prima kwaliteit. De houten speelstukken zijn verfraaid met een screenprint en zitten in een afsluitbaar bakje van Game Trayz voor elke speler. De spelersborden zijn double layered, de dobbelstenen zijn robuust en de kaarten zijn zoals je van Daily Magic Games verwacht.

De setup van het spel neemt tussen de vijf en tien minuten in beslag en een potje duurt bij mij gemiddeld een uur.

Zoals eerder aangegeven variëren de tegenstanders niet zozeer in moeilijkheidsgraad. Je kan het spel gelukkig wel moeilijker maken door niet tegen één maar twee tegenstanders te spelen. Een andere optie is het plaatsen van componenten van een niet gebruikte kleur in een aantal districten aan het begin van een ronde. Aan de ene kant kan je tijdens de Monument Scoring zelf meer VP’s verdienen voor je monumenten en landhuis met de vuurtoren. Aan de andere kant maak je het jezelf lastiger om tijdens de District Scoring de meerderheid in een district te krijgen. Zelf heb ik dit nog niet gedaan, maar beide opties bieden voldoende variatie.

 

Conclusie
Als je al meer spellen in het universum van Valeria hebt gespeeld, dan is Castellans een feest der herkenning. Zo komen niet alleen dezelfde grondstoffen en het goud weer terug, ook het artwork voelt bekend aan. Dit is namelijk van The Mico, die behalve de Valeria-spellen onder meer ook het artwork voor Nova Roma en de trilogie van de North Sea, de trilogie van het West Kingdom en de trilogie van de South Tigris heeft gedaan. Ik houd ervan, maar als je zijn artwork niks vindt, dan snap ik dat je Castellans zeer hoogstwaarschijnlijk links gaat laten liggen. En dat is gewoon zonde, want Castellans is een leuk spel, dat gewoon lekker weg speelt.

Review door Corien de Jongh © voor De Solospelers ©

Pro
+ Een potje neemt ongeveer een uurtje in beslag
+ Kwaliteit componenten
+ De solo-tegenstanders zijn makkelijk te bedienen

Con
- Er komt wel wat geluk bij kijken

REFERENTIEPUNTEN
Thema: 4/5
Art/Componenten: 9/10
Spelregels: 5/5
Setup/Speeltijd: 3/5
Geluk versus strategie: 4/5
Win-/Verliesconditie: 5/5
Herspeelbaarheid: 4/5
Spelplezier: 8/10

ALGEMENE SCORE: 8,4/10