Shinkansen Zero-Kei



In 1959 werd begonnen met de bouw van een zeer ambitieus project op het gebied van hogesnelheidstreinen. De Japanse hoofdingenieur Hideo Shima kreeg de taak om een hogesnelheidsverbinding tussen Osaka, Nagoya en Tokio aan te leggen. De basis van dit project was het gebruik van een breder spoor dan gebruikelijk was in Japan. Hierdoor zou de trein met hogere snelheid bochten kunnen nemen en stabieler op de rails liggen. De nieuwe spoorlijn, ook wel Shinkansen genoemd, zou in 1964 klaar moeten zijn, vlak voor de start van de Olympische Zomerspelen. Deze nieuwe trein zou een ongekende topsnelheid van 200 km/h moeten halen. Aan jou als speler (bouwer) van Shinkansen-Zero Kei de schone taak omdeze rails aan te leggen, stations te bouwen en te investeren in Olympische locaties.


Choo choo, train is riding! All aboard!
Het speelbord in Shinkansen Zero-Kei bestaat uit twaalf steden, van Osaka tot Tokio, die verbonden moeten worden met rails. In elke stad ligt eerst nog rommel. Die dien je op te ruimen om de stad bouwrijp te maken. Vervolgens kan je stations bouwen. Deze zijn er in drie kleuren: wit, zwart en goud. Naarmate het spel vordert, zal de waarde van de kleuren veranderen en de kleur waarin het meest werd geïnvesteerd, zal ook het hoogste aantal punten opleveren bij de eindtelling. Tevens zijn er drie Olympische locaties, waar willekeurig een stad aan gekoppeld wordt. Investeren in deze locaties is cruciaal voor je opbrengst in geld tijdens het spel en punten bij de eindtelling.



Bouwkosten kunnen per ronde verschillen, plan dus goed
Een spel van Shinkansen Zero-Kei wordt gespeeld over vijf rondes en elke ronde stelt een jaar in de bouw van de spoorlijn voor. Per ronde ligt er een evenementkaart open. Deze kaart bepaalt onder meer hoeveel acties iedere speler heeft, wat de bouwkosten zijn en er staat op iedere kaart een actie afgebeeld. Deze actie kan iedere speler tijdens zijn beurt gebruiken, maar het kan ook een actie zijn die pas aan het einde van de ronde actief wordt. Hebben alle spelers hun acties uitgevoerd, dan wordt de linkse kaart omgedraaid en gaan we verder met de volgende ronde en evenementkaart. Nadat alle kaarten zijn dichtgedraaid, is het spel voorbij en vindt de eindtelling plaats.

Aan het begin van het spel krijgt iedere speler een voorkant (machine) en achterkant van een treinstel. De beginmachine van de trein is voor iedere speler anders, terwijl het staartstuk van de trein voor iedereen gelijk is. Op de machine staan twee acties afgebeeld waaruit gekozen mag worden. Om deze actie uit te voeren betaal je twee Yen, buiten de kosten van de actie zelf. Er mag ook gekozen worden om de machine van een andere speler te gebruiken. In dat geval betaal je twee Yen aan de tegenstander (of bot). Naarmate het spel vordert, zullen er meer wagons aan jouw trein toegevoegd worden. Iedere wagon heeft een eigen actie en deze acties zijn alleen voor jou als speler beschikbaar. Een goede opbouw en beschikbaarheid van acties is dus zeker vereist tijdens het spelen.



"Het is slechts een fase waar je doorheen moet"
Een speelronde bestaat uit vier fases:
1 Voorbereidingsfase
2 Aankoopfase wagons
3 Wagon toevoegen aan trein en acties uitvoeren
4 Einde ronde-effect van de evenementkaart (indien van toepassing)

Tijdens de voorbereidingsfase wordt eerst de bouwkost voor rails aangepast naar de nieuwe waarde zoals aangegeven op de evenementkaart. Vervolgens ontvangen alle spelers inkomsten op basis van het aantal gebouwde vuurschalen in Olympische steden, waarbij elke vuurschaal 1 Yen oplevert. Daarna worden nieuwe treinstellen opengedraaid, het aantal spelers plus twee kaarten, behalve in een solospel waar altijd drie kaarten worden opengedraaid. In de wagon-aankoopfase kopen de spelers in beurtvolgorde een nieuwe wagon door hun gekleurde token op de gewenste wagonkaart te plaatsen. De speler betaalt de kosten die op de kaart staan, plus een extra bedrag van twee Yen als er een station is gebouwd in de stad genoemd op de kaart. Indien een speler niet genoeg geld heeft, mag hij of zij ook punten inleveren met een waarde van één punt per ontbrekende Yen. Ten slotte verplaatst de speler de stationwaarde-arkering van de corresponderende kleur die op de kaart afgebeeld staat.



"Als je geen keuze maakt, is dat ook een keuze"
Nadat iedereen een wagon heeft gekozen, worden eerst de niet-gekozen wagonkaarten op de aflegstapel gelegd. Vervolgens is het tijd voor de derde fase, waarin iedereen zijn gekozen wagonkaart mag toevoegen aan zijn treinstel en acties uit mag voeren. De beurtvolgorde in deze fase wordt bepaald door de eerder gekozen wagonkaarten, van links naar rechts. Eerst verschuif je jouw staartwagon naar rechts en plaats je de laatst gekochte kaart in het vrijgekomen gat. Dit is verplicht. Hierna mag je jouw gekleurde token op een vak van het beurtvolgordespoor leggen. Dit geeft je een bepaalde bonus en bepaalt de beurtvolgorde voor de volgende ronde. Vervolgens is het tijd voor de kern van het spel: het uitvoeren van de acties. Er zijn vier hoofdacties: prepareer stad, bouw spoorrails, bouw station en investeer in Olympische stad.

Met de actie "prepareer stad" haal je rommel weg uit de stad en zorg je ervoor dat er plek vrijkomt om rails en een station te bouwen. Je neemt de bouwtoken die op de stad ligt en legt deze vervolgens, met de rails naar boven, op jouw speelbord. Hoe centraler op het bord je deze actie uitvoert, hoe duurder deze is, maar hoe meer punten deze oplevert. Voor de actie "bouw een rails" heb je een rails-token nodig op jouw speelbord. Vervolgens plaats je deze boven een stad die al voorbereid is om te bouwen en betaal je de kosten die er deze ronde voor staan. Vervolgens kijk je wederom op het kostenspoor naar het aantal punten dat het bouwen van een rails oplevert deze ronde.




"We didn't start the fire"
Voor het bouwen van een station dient een stad eerst geprepareerd te zijn, anders kan er geen station gebouwd worden. Of er al een rails ligt, is niet belangrijk. Die kan later nog aangelegd worden. De kosten van het bouwen van een station bedragen altijd 3 Yen. Vervolgens kies je het kleur van je station en plaats je dit station in de stad naar keuze. Van welke rij uit het aanbod dit station komt, bepaalt het aantal punten dat je voor deze actie krijgt. De laatste grote actie is het bijdragen aan een Olympische locatie. Er zijn drie van deze locaties en elke locatie geeft zijn eigen voordeel. De actie zelf is kosteloos: je plaatst een vuurschaal van jouw kleur in de locatie en ontvangt direct de bonus van deze locatie. Dit kan geld zijn, punten, of het verplaatsen van een wagon in jouw trein.



Eindscore, het nerveuze tellen gaat beginnen
Iedere wagonkaart heeft een naam van een stad en een nummer erop staan. Dit is een belangrijke manier om punten te scoren aan het einde van het spel. Voor elke stad die op jouw wagon staat en waar een rails ligt en een station is gebouwd, krijg je punten op basis van de kleur van het station. De stationskleur die het best ontwikkeld is, scoort 6 punten, de tweede 3 punten en de derde 1 punt per station van die kleur. Ligt er wel een rails maar is er geen station gebouwd, dan krijg je geen punten. Is er geen rails gebouwd dan krijg je zelfs -3 punten per stad.

Het scoren van de Olympische locaties is vergelijkbaar. De speler met de grootste bijdrage aan deze locatie scoort punten voor de stad, zoals hierboven beschreven. Ook wordt er bij de eindtelling gekeken naar de volgorde van de nummers van de steden in jouw trein. Hoe langer de reeks, des te meer punten je hiervoor krijgt. Hierbij is het belangrijk dat er een spoor gebouwd is langs deze steden, anders wordt de reeks onderbroken.

Het speelbord en de spelstukken zijn van degelijke kwaliteit. Het is geen heel fancy spel, om het zo maar te zeggen. De meeste componenten zijn van karton, behalve de stations, Olympische vuurschalen en beurttokens. Deze zijn van hout gemaakt. Het artwork op de doos vind ik zelf wel gaaf. Op het speelbord en de speelstukken is het allemaal wat soberder gehouden. Het springt er niet echt uit, maar zal wat mij betreft ook niet snel gaan vervelen. Het spel is voor rond de dertig euro te koop, een nette prijs voor een degelijk spel. De setuptijd van het spel schommelt rond de tien minuten en de speeltijd per spel zal tussen de 45 en 60 minuten liggen. Je eerste spel zal iets trager verlopen door het uitzoeken van symbolen, etc. De gebruikte iconen in het spel zijn duidelijk genoeg... na één potje weet je het wel.



Hideo, met welke kleur wil jij spelen?
Standaard wordt het spel al met een solomodus geleverd, waarin je het opneemt tegen een virtuele tegenstander genaamd Hideo (waar kennen we die naam van?). Hideo heeft een eigen bordje met zes willekeurig gekozen tegels van steden erop. Vier hiervan liggen nog dicht en twee zijn al opengedraaid, dus je weet sowieso in welke twee steden hij als eerste zal gaan bouwen. Tevens komen op zijn bordje twee tokens met gesloten Olympische locaties te liggen. Deze komen op ronde twee en ronde vijf te liggen. Hideo krijgt alle componenten net als bij een normale speler. Hij krijgt echter geen geld en hoeft ook nergens voor te betalen. Indien hij vanuit een actie geld zou ontvangen, krijgt hij een punt per ontvangen Yen.



Hideo gebruikt een zeer compact bord om zijn keuzes te maken.
Tijdens de voorbereidingsfase komen er drie wagonkaarten open te liggen en Hideo zal altijd proberen de middelste wagon te kopen. Is deze al bezet, dan kiest hij de meest linkse. Hierna zal hij altijd zijn beurtvolgorde-token op de bovenste vrije plek leggen op het beurtvolgordespoor. Vervolgens kijk je tijdens zijn beurt naar zijn bordje om te zien hoeveel acties hij heeft en waar hij deze zal uitvoeren. In de eerste ronde zijn dit altijd twee acties, in de daaropvolgende rondes altijd vier. Je loopt de locaties van boven naar beneden af. Ligt er een stadsnaam open, dan zal hij eerst de locatie voorbereiden op bouwen. Is dat al gedaan, dan bouwt hij een station en, als dat ook al gedaan is, bouwt hij een rails bij deze stad. Kom je aan bij een stadstoken die nog dicht ligt, dan draai je deze open en probeer je een actie uit te voeren in bovenstaande volgorde.

Indien er in jaar twee en vijf een gesloten Olympische locatie wordt opengedraaid, dan kijk je naar de Olympische locatie waar deze actie bij staat. Vervolgens leg je er twee vuurschalen in de kleur van Hideo op en plaats je de token erbij. Vanaf nu mag jij als speler hier niet meer aan bijdragen. Het kan voorkomen dat Hideo in de gekozen stad op zijn bordje geen actie kan uitvoeren. In dit geval doet hij wat links in de rij staat op zijn bordje. Dit zal in drie van de vier gevallen een vuurschaal plaatsen zijn, alleen de onderste rij geeft twee bonuspunten voor hem.

Conclusie:
Shinkansen Zero-Kei is geen heel fancy spel met super-de-luxe componenten. Het spel zelf speelt lekker vlot weg door de relatief eenvoudige regels en toch is het ook een leuke optimalisatiepuzzel om tot een zo hoog mogelijke score te komen. De mechanismes zijn goed uitgedacht en het thema is goed doorgevoerd. De bot (Hideo) speelt lekker vlot, je kan van tevoren al bedenken wat hij gaat doen. Behalve als er een stadstegel wordt opengedraaid... dan weet je nooit waar hij zijn actie gaat uitvoeren. Voor mij is dit een spel dat je makkelijk op tafel legt en fijn wegspeelt zonder te veel poespas. Gewoon plezier hebben met de te leggen puzzel, uhhh rails. Schrik in de solomodus niet van Hideo, hij pakt in het begin erg veel punten. Bij de eindtelling ga je dit, als je het goed gespeeld hebt, wel weer inhalen.

Review door Remco Boskamp © Voor De SoloSpelers ©

Pro
+ Uitdagende puzzel
+ Eenvoudige gameplay, weinig kleine regels.
+ Hoge herspeelbaarheid door variabele opzet bordje Hideo
+ Thematisch sterk
+ Logisch uit te voeren acties
+ Weinig tafelruimte nodig

Con
- Ziet er niet heel uitdagend uit qua speelbord
- De acties van Hideo zijn eenvoudig maar ook voorspelbaar, hier kan je op inspelen

REFERENTIEPUNTEN

Thema: 5/5
Art/Componenten: 6/10
Spelregels: 4/5
Setup/Speeltijd: 4/5
Geluk versus strategie: 4/5
Win-/Verliesconditie: 4/5
Herspeelbaarheid: 4/5
Spelplezier: 9/10

ALGEMENE SCORE: 8/10